ڕێز گرتن له‌ ڕۆژی ژن

 

ڕۆژی جیهانی ژن له‌ هه‌موو ژنانی ئازادیخواز ئێران وه‌  به‌تایبه‌ت له‌ ژنانی کارگه‌ر و زه‌حمه‌تکێش پیرۆز بێت!

جاریکیتر 8 مارس، رۆژێک که‌ به‌ یارمه‌تی ژنانی کارگه‌ر و پێشڕه‌وانی سوسیالیستیان وه‌ک ڕۆژی ژن هه‌ڵبژیرا ده‌رفه‌تێکی بۆ کونجاندوین تا بتوانین سه‌باره‌ت به‌ ڕووداوه‌کانی هاوکات له‌ خه‌باتی ژنان، له‌ گه‌ڵ خۆشه‌ویستانی تێکۆشه‌ر له‌م خه‌باته‌دا بدوین.

 

هه‌ر وه‌ک ئه‌زانین له‌ یه‌که‌م ڕۆژی هاتنه‌ سه‌ر کاری ڕه‌ژیمی کوماری ئیسلامی، ڕژیمێ که‌ دژایه‌تی له‌ گه‌ڵ ژن یه‌کێکه‌ له‌ ئه‌ندامه‌کانی مانه‌وه‌ و بوونی، ژنانی خه‌باتگێڕ ئێران بێ وچان دژ به‌ سته‌مکاری، پێشێل کردنی مافی ژنان و به‌رخورده‌ دواکه‌وتوانه‌یه‌کانی (ئیرتیجاعی) که‌ دژ به‌ ژن ئه‌کرێت، سه‌ره‌ڕای سیاسه‌ته‌ دڕندانه‌ کۆنه‌پرستانه‌کانی ئه‌م ڕژیمی سه‌باره‌ت به‌ ژن، سه‌ره‌ڕای به‌ردباران، ئه‌سید پژاندن، لێدان و دارکاری کردن، سوکایه‌تی پێکردن، ڕاوه‌ستاوون و خه‌باتیان کردوه‌ و سه‌ریان شۆڕ نه‌کردوه‌ بۆ مه‌رجه‌کانی جیمهوری ئیسلامی و بۆ به‌ دیهێنان و جێبه‌جێ کردنی مافه‌ ڕه‌واکانیان. هه‌روه‌ها کۆڵیان نه‌داوه‌ و چالاکانه‌، تێکۆشاوون. هه‌ر له‌ به‌ر ئه‌مه‌ بزوتنه‌وه‌ی ژنان له‌ ئێراندا ئیمڕۆ وه‌ک بزوتنه‌وه‌یه‌کی به‌ربه‌ڵاو، له‌ گۆڕه‌پانی کۆمه‌ڵگادا و‌ له‌ قۆ ڵترین شوێنه‌کانی که‌ له‌ پوتانسێڵێکی به‌ هێزتر به‌هره‌وه‌ره‌ و خۆی جێ کردوه‌ته‌وه‌ بوه‌ته‌ واقعیه‌تێکی ڕوون و ئاشکار- به‌ شێوه‌یه‌ک که‌ هیچکه‌س ناتوانێ ئینکاری بکات. ئه‌م خاڵه‌ سه‌ره‌کیه‌ که‌ هێزوتوانای خه‌باتی ژنان پیشان ده‌دات به‌ڵام بوته‌ هۆی بزواندنی هه‌ستی دوژمنانی خه‌ڵک سه‌باره‌ت به‌ خه‌بات و خه‌باتگێڕی ژنان له‌ ئێراندا، بۆێی ئه‌وانیش بۆ چه‌واشه‌ کردن و له‌ ڕێگا لادانی خه‌باتی ژنان له‌ جلوبه‌رگی لایه‌نگرانی خه‌باتی ئازادی ژناندا ده‌ست به‌کار بوگن و خویان خزاندوته‌ ناو ئه‌و خه‌باته‌وه‌. هه‌ر وه‌ها له‌و‌ باره‌یه‌وه‌ ئه‌بێ بزانین که‌ کۆماری ئیسلامی چ سیاسه‌تێکی هه‌ڵگرتوه‌؟ لێکۆڵینه‌وه‌ و وردبونه‌ی هۆشیارانه‌ له‌م سیاسه‌ته‌یه‌ که‌ ئاگادارمان ئه‌کات تا بزانین که‌ بزوتنه‌وه‌ و خه‌باتی ژنان له‌ ئێراندا ج قۆناغێکدایه‌ و گیروگرفته‌کانی کامانن.

 

ڕاستیه‌که‌ی ئه‌وه‌یه‌ که‌ کۆماری ئیسلامی سه‌باره‌ت به‌ بزوتنه‌وه‌ی ژنان هه‌ر ئه‌و سیاسه‌ته‌ به‌ کار دێنێ که‌ له‌ به‌شه‌کانیتری خه‌باتی ڕزگاریخوازی ناو کۆمه‌ڵگادا به‌ کاری دێنێت. ئه‌توانین ئه‌م سیاسه‌ته‌ زۆر به‌ کورتی به‌م شیوه‌ شی که‌ینه‌وه‌: سه‌رکوتی به‌رده‌وامی هه‌ر چه‌شنه‌ بزوتنه‌وه‌یه‌ک و له‌ هه‌مان کاتدا ده‌ست به‌ سه‌ردا گرتنیان به‌ چه‌شنێک که‌ ئه‌و بزوتنه‌وانه‌ بخه‌نه‌ کاناڵێکه‌وه‌ که‌ بچوکترین زیانی به‌ سیسته‌می سه‌رمایه‌داری و ڕه‌ژیمی کۆماری ئیسلامی نه‌گات. ڕژیم ئه‌م سیاسه‌ته‌ی له‌ زمانی خاته‌میه‌وه‌ هه‌ڵبژاردوه‌ و به‌ په‌ره‌ پێدان به‌ فیکر و بیروباوه‌ڕی ڕیفورمیستی بۆ سه‌لماندنی ئه‌وه‌ که‌ ڕه‌ژیمی ئیسلامی ئه‌توانێت خۆی ئیسڵاح کات، هه‌ر وه‌ها تێئه‌کۆشن له‌ کاتێکدا بنه‌وای سه‌ره‌کیه‌کانی هه‌لومه‌رجی ئیستای تێدا بپارێزن ئه‌م سیاسه‌ته‌ به‌رنه‌ پێشه‌وه‌. دوا به‌ دوای ئاوه‌ها سیاسه‌تێکه‌ که‌ له‌ ساڵی 1381 ڕه‌ژیم به‌ چه‌شنێکی باوه‌ڕ پێ نه‌کراو هێشتی تا جه‌ژنی 8 مارس به‌ ئاشکرا هه‌ڵسوڕێت تا ڕاده‌یه‌ک که‌ له‌ پیاو ماقوڵانی کۆماری ئیسلامی و سیسته‌می پیاو سالار که‌سێک وه‌ک مه‌هاجرانی وه‌زیری ئیرشاد زه‌مانی خاته‌می پیشتیوانی خۆی له‌ ژنان ده‌ر بڕی. هه‌ر له‌ کاته‌وه‌ جوڵانه‌وه‌ی ژنان به‌ ئاشکرا ئه‌ڕوات به‌ ڕێوه‌.

 

ژنان له‌ ئێراندا ج له‌ توێژی پاره‌دار و ده‌وڵه‌مه‌ند بن و یان خۆیان کارگه‌ر و زه‌حمه‌تکێش بن، له‌ ژێر هه‌لومه‌رجێکی زاڵمانه‌دا ده‌ژین. به‌ تایبه‌ت ئه‌و زڵم و سته‌مه‌، بێبه‌شی و جیاوازیه‌ ئابوریه‌، فه‌رهنگی و کومه‌ڵاتیێکیه‌ که‌ به‌ سه‌ر ژنانی کارگه‌ر و زه‌حمه‌تکێش و توێژ و چینه‌کانی خواره‌وه‌ی کۆمه‌ڵگا ده‌ڕوا که‌ باس کردنی هه‌رکام له‌وانه‌ به‌سه‌ بۆ ئه‌وه‌ تا بزانین قوڵای و پانای ئه‌و هه‌لومه‌رجه‌ جه‌هه‌نه‌میه‌ که‌ که‌ ژن له‌ ئێراندا تێدا ئه‌ژێت ڕوون و ئاشکار ده‌کاته‌وه‌‌. ده‌سه‌ڵاتی ڕژیمێکی مه‌زهه‌بی، که‌ داب و نه‌رته‌ ئیرتیجاعیه‌ دژ به‌ ژنه‌کانی ده‌ورانه‌ کونه‌کان و جه‌ندین قه‌ڕنی ڕابووردو فورمی کردوه‌ته‌وه‌ و به کاریان دێنێت، هه‌ر ئه‌مه‌ یه‌که‌مین و بناغه‌ییترین هۆکاری زه‌نجیر نان له‌ ده‌ست و پێی ژنانه‌ و هه‌روه‌ها خولقاندنی هه‌لومه‌رجێکی له‌ بار و به‌ ڕواڵه‌ت ئاسای بۆ چه‌وسانه‌وه‌ی زیاتر و به‌ربه‌ڵاوتری ژنانه‌. له‌ سه‌ر ئه‌م بنه‌وایه‌یه‌ که‌ له‌ ساڵه‌کانی ڕابوردودا ژنان هه‌ر کاتێک ده‌ستی دابێت بۆیان مافه‌ ڕه‌واکانیان داوا کردوه‌؛ وه‌ک کرێی به‌رابه‌ر بۆ کاری به‌رابه‌ر، له‌ نیو بردنی کونتراکتی کاتی، به‌رگری له‌ یاسای چه‌ن ژنه‌، به‌رز کردنه‌وه‌ ته‌مه‌نی تاوان و جه‌زا، مافی داوا کردنی ته‌ڵاق له‌ لایه‌ن ژنه‌وه‌، مافی شاێه‌تی و دادگری، به‌رابه‌ری مافی سه‌ر په‌رستی و به‌خوێیو کردنی منداڵ بۆ دایک و باوک و هتد. هه‌روه‌ها جارجار هه‌ڵویستی گرینگتر و گشتیتر ئه‌بینین، وه‌ک هه‌ڵویستی ئازادی به‌یان، ئازادی و مافی دانانی ڕێکخراوه‌ و یان هه‌ڵویستی دژ به‌ هێرشی نزامی ئامریکا بۆ سه‌ر ئێران. به‌ڵام داوا نه‌کردنی مافی ئازادی هه‌ڵبژاردنی جلوبه‌رگ، مافی له‌ باربردنی منداڵ و هتد له‌م جوڵانه‌وه‌دا دیاریان نیه‌ و ئه‌مه‌ یه‌کێکه‌ له‌ ناته‌واویه‌کانی ئه‌م جوڵانه‌وه‌. لێکۆڵینه‌وه‌ و ڕوونکردنه‌وه‌ی یاسا دژ به‌ ژنه‌کانی ڕژیمی ئیسلامی هه‌نگاوێکی گرینگ و به‌نرخه‌ که‌ له‌م ساڵانه‌ی دوایدا له‌ لایه‌ن ژنانه‌وه‌ هه‌ڵگیراوه‌، دیاره‌ ئه‌م ئه‌رکه‌ له‌ خزمه‌ت به‌رز کردنه‌وه‌ی پله‌ی زانیاری ژنان و ڕسوا کردنی ڕژیمدایه‌. 

 

له‌ هه‌لو مه‌رجێکی وادایه‌ که‌ ڕژیم بۆ کۆنتروڵ کردنی خه‌باتی ژنان و گه‌مارۆدانی له‌ چوارچیه‌وه‌  ڕیفورمیستیه‌کاندا، له‌ لایه‌که‌وه‌ هه‌ر که‌ هه‌ستی کرد خه‌باتی ژنان ئیتر کنتروڵ نابێت بۆی، هیرش کردنه‌ سه‌ر بزوتنه‌وه‌ و خۆپیشاندانی ژنان ڕیک ده‌خات، وه‌ به‌ لێدان و  گرتنی تێکۆشه‌رانی ئه‌م خه‌باته‌ هه‌ڵده‌ستی، تا ببێته‌ به‌ربند بۆ ئه‌م خه‌باته‌ (ئێمه‌ ئه‌م ڕاستیه‌ (واقعیه‌ت) له‌ 22 خوردادی ساڵی ڕابوردودا له‌و ‌ هێرشه‌ ڕێکخراوانه‌دا که‌ ژنانی پۆلیس له‌ مه‌یدانی 7 تیری تاراندا کردیانه‌ سه‌ر ژنان ده‌بینین)، له‌ لایه‌کیتره‌وه‌ ڕژیم به‌ چۆڵ کردنی مه‌یدان و مه‌ودا و ده‌رفه‌ت دان به‌و ده‌سته‌ له‌ ژنان که‌ له‌م خه‌باته‌دا بۆ پاراستنی به‌رژه‌وه‌ندی سیسته‌می ئابوری- کۆمه‌ڵایه‌تی ده‌سه‌ڵاتدار تێده‌کۆشن، وه‌ هه‌ر له‌ به‌ر ئه‌مه‌ ئاگاهانه‌ تێده‌کۆشن که‌ زیانێک به‌ ته‌واویه‌تی کۆماری ئیسلامی نه‌گات و نه‌ ڕۆخێت، خه‌باتی ژنان ئه‌خه‌نه‌ چوارچێوه‌ ڕیفورمیسته‌کانه‌وه‌ ئه‌یانه‌ویت سنوری بۆ دانن و به‌م شیوه‌ خه‌فه‌ی که‌ن.  

 

ئه‌گه‌ر خه‌باتی ژنان بۆ له‌ناو بردنی یاساکانی دژ به‌ ژن که‌ ئیستا حاکمن ڕاسته‌ و مافی ژنانه‌، ئیتر چه‌واشه‌ کردنی ئه‌م خه‌باته‌ و پره‌پێدان به‌ فکری خیاڵاوی که‌ گۆیا ڕژیمی دژ به‌ ژن ئه‌توانێت به‌ گۆڕانکاری وه‌ یا له‌ ناو بردنی یاساکانی سه‌باره‌ت به‌ ژن، به‌رژه‌وه‌ندی ژنان مافی ژنان بپارێزیت، ته‌نیا بۆ به‌ هه‌ڵه‌دا بردنی خه‌باتی ژنانه‌ و هێچیتر. ڕژیمی ئیسلامی وه‌ک ڕژیمێکی ئاینی نه‌ ته‌نیا ناتوانێت به‌رابه‌ری مافی ژن و پیاو قه‌بوڵ کات، به‌ڵکو وه‌ک ڕژێمێک که‌ پاسه‌وانی به‌رژه‌وه‌ندی سیسته‌می سه‌رمایه‌داری وابه‌سته‌ی ئێرانه‌، له‌ کاتێکدا له‌ قه‌یرانێکی گه‌وره‌دایه‌، توانای ئه‌وه‌ی نیه‌ که‌ ده‌ست بداته‌ کارێکی گرینگی ئه‌وتۆ. به‌ پێچه‌وانه‌ دژایه‌تی له‌ گه‌ڵ ژن له‌ به‌رژه‌وه‌ندی و پاراستن و خزمه‌تی سیسته‌می سه‌رمایه‌داری حاکم له‌ ئێراندایه‌ وه‌ به‌ به‌کار هێنانی ئیدئولۆژی ئیسلامی هه‌موو تێکۆشان و هه‌وڵوته‌قالای ڕژیم بۆ پێشێل کردنی مافی ژنانه‌ و ڕه‌واجی یاساو فه‌رهنگی پیاوسالاریه. هه‌ر له‌ به‌ر ئه‌مه‌، له‌ هه‌ل و مه‌رجێکدا که‌ دژایه‌تی تێئاڵاوه‌ له‌ گه‌ڵ بوونی ڕژێمی ئیسلامی، ئه‌و بۆ چۆنه‌ که‌ ئه‌م ڕژیمه‌ کۆنه‌ په‌رسته‌، ئه‌توانێ به‌ هه‌ڵوه‌شانه‌وه‌ و له‌ ناو بردنی یاسای دژ به‌ ژن مافی ژنان بپارێزێت خیاڵێکی باتڵه‌. ته‌جروبه‌ پیشانیداوه‌ که‌ ته‌نیا به‌ سه‌رنگون کردنی ڕژیمی ئیسلامی و یاساکانی دژ به‌ ژنی ئه‌ویچ ته‌نیا له‌ ڕێگای ڕقو قینی ئینقلابیه‌وه‌یه‌ که‌ داخوازیه‌کان و مافه‌ دیموکراتیه‌کانی ژنان وه‌دست دێت. به‌ داخه‌وه‌ که‌ جار جار ته‌جروبه‌ به‌ نرخه‌کانی خه‌بات له‌ بیر ئه‌چنه‌وه‌. بۆ نمونه‌ له‌ "که‌مپه‌ینی یه‌ک میلیون ئیمزا" دا ئه‌مه‌ به‌ ئه‌بینین.

 

جوڵانه‌وه‌ی یه‌ک میلیون ئیمزا تێده‌کۆشێت تا به‌ کۆ کردنه‌وه‌ی یه‌ک میلیون ئیمزا پیشان بدات که‌ "داوا کردنی گۆڕانکاری یاساکانی دژ به‌ ژن" خواستی گروپێکی بچۆکی ژنان نیه‌، وه‌ ڕژێم پاڵ پێوه‌ده‌نێ بۆ گۆڕینیان. ئه‌م که‌مپه‌ینه‌ بۆ ئه‌وه‌ که‌ جوڵانه‌وه‌ بیرو بۆچونه‌ چه‌وته‌کانی خۆی بسه‌لمێنێت، ئاماژه‌ ده‌کات بۆ ته‌جروبه‌ی وڵاتانی وه‌ک فرانسه‌ که‌ به‌ پێچه‌وانه‌ یاسا له‌وێ حاکمه‌، به‌ بێ ئه‌وه‌ که‌ ئاماژه‌ بکات بۆ ئه‌وه‌ که‌ ڕژیمی کۆماری ئیسلامی گوێی شل نیه‌ بۆ هێچ یاسایه‌ک، وه‌ هێچ نرخێک دانانێت بۆ بیروبۆچونی خه‌ڵک. ئه‌م جۆره‌ به‌رخورده‌‌ که‌ ئاشکرا دووگومانی و چه‌واشه‌ کردن و له‌ ڕێگا لادانی خه‌بات وه‌ بۆ بێ هێز کردنی ژنانه‌ ناتوانێت کاریگه‌ر بێت- بچوک کردنه‌وه‌ و سنور دانان بۆ خه‌باتی ژنان و  ڕێک که‌وتن له‌ گه‌ڵ کنوانسیونی به‌رگری له‌ جیاوازیه‌ دژ به‌ ژنه‌کان که‌ باڵێک له‌ ڕژیم بۆی ده‌کۆشێت له‌ ڕێگا لادانه‌وه‌، بێ ئاکام. ئه‌وه‌ی که‌ ڕاستیه‌ ئه‌مه‌یه‌ که‌ ته‌نیا به‌ پره‌پێدان به‌ خه‌باتی شۆڕشگێڕانه‌ بۆ سه‌رنگونی ئه‌م ڕژیمه‌ و بڕین و کۆتای پێهێنان به‌ هه‌موو چه‌شنه‌ ده‌خاڵتگری ئیمپریالیسته‌کان له‌ ئێراندایه‌ که‌ ئه‌توانێت بۆ به‌ دی هاتنی خواسته‌ عادڵانه‌کانی ژنان بێت.

 

به‌ ئاره‌زوی سه‌رکه‌وتن بۆ هه‌موو ژنان سته‌م لێکراوی ئێران که‌ له‌ هه‌موو هه‌لومه‌رجێکدا دژ به‌ زۆروزڵمی سیسته‌می دیکتاتۆری حاکم و ڕژیمی وابه‌سته‌ به‌ ئیمپریالیسمی کۆماری ئیسلامی و فه‌رهه‌نگی پیاوسالاری خه‌بات ده‌که‌ن.

 

                    

ئه‌شرف دیهقانی

17 ئه‌سفه‌ند 1385 به‌رابه‌ری 8 مارسی 2007

 

 

 

بازگشت به صفحه اصلی

http:/www.siahkal.com