به نقل از: ماهنامه کارگری ، ارگان کارگری چریکهای فدایی خلق ایران

شماره 66 ، پانزدهُم تیر ماه 1398

سیستم سرمایه داری، مولد کودکان کار

یکی از بی شرمانه ترین جلوه های رشد سرمایه داری وابسته در ایران، رشد روز افزون استفاده از کار کودکان و استثمار وحشیانه آنها می باشد. هم اکنون بر بستر بحران اقتصادی رشد یابنده نظام سرمایه داری حاکم و فروپاشی دائمی خانواده های زحمتکش و کارگری، به طور روزمره بر تعداد کودکان کار اضافه می شود. شکی نیست که هم اکنون چند میلیون کودک کار در جمهوری اسلامی وجود دارند، اما در پرتو خفقان ناشی از دیکتاتوری عریان جمهوری اسلامی و اعمال سانسور شدید بر مطبوعات، نه تنها هیچ رقم دقیقی از کودکان کار در دست نیست؛ بلکه مهم تر از آن، تصویر واقعی ای از شرایط دهشتناک زیست و کار این کودکان نیز در جامعه وجود ندارد.

جدا از کودکان خیابان که هر روز در گوشه و کنار شهر ها شاهد زندگی پر رنج و محنت آنها می باشیم در برخی از رشته های تولید –که با وحشیانه ترین درجه استثمار توام می باشد- حضور کودکان پر رنگ تر از آن است که بتوانند وجود آنها را انکار کنند. از جمله در شرایط طاقت فرسای کار در کارگاه های قالی بافی و کوره پز خانه ها، حجم بالایی از کار بوسیله کودکان کار انجام می شود. این واقعیت آنچنان غیر قابل کتمان است که در تازهترین گزارشات مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز مورد تاکید قرار گرفته و گفته شده است که "شمار کودکان کار در ایران با شتاب زیادی در حال افزایش" است. جالب است که در شرایطی به وجود کودکان کار و رشد روزافزون آن اعتراف می کنند که در ماده 79 قانون کار جمهوری اسلامی، کار کودکان زیر 15 سال ممنوع اعلام شده است. اما واقعیت این است که استفاده از نیروی کار کودکان در ذات سیستم ظالمانه سرمایه داری وجود داشته و از آن جدائی ناپذیر می باشد. به همین خاطر است که با سلطه هر چه بیشتر سیستم سرمایه داری در ایران، همگان شاهد حضور کودکان کار در بازار کار کشور و رشد روز افزون این پدیده می باشند و این سیستم به حکم قانون، استثمار هر چه وحشیانه تر نیروی کار، هر قانون دولتی را بی تردید از سر راه خود بر می دارد. به همین دلیل هم "ممنوع" بودن کار کودکان در "قانون کار" جمهوری اسلامی و یا پیوستن جمهوری اسلامی به کنوانسیون "منع کار کودک" که در ماده ۱۹ آن هر نوع بهرهکشی از کار کودک منع اعلام شده است در زندگی واقعی با توجه به حرص و آز سرمایه داران که تنها در جستجوی سود بیشتر می باشند، محلی از اعراب ندارد.

مارکس، اندیشمند بزرگ طبقه کارگر، سرمایه را "کار مرده ای" توصیف نمود که "مانند وامپیر تنها با مکیدن کار زنده، جان می گیرد و هر قدر بیشتر کار زنده بمکد، بیشتر زنده می ماند." (سرمایه، جلد اول، فصل هشتم ص 230). به همین دلیل هم هست که سرمایه داران خون آشام چنین بی شرمانه در جستجوی کار زنده کودکان اند، تا در ازای نابودی زندگی آنها زندگی انگلی خود را رونق بخشند. وجود 152 میلیون کودک کار در سطح جهانی که سازمان یونیسف (صندوق کودکان ملل متحد- به تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۱۹) گزارش کرده است، خود گواه زنده ای بر صحت آموزش فوق الذکر مارکس است و این نشان می دهد که تحت سیستم سرمایه داری به صرف تصویب این یا آن قانون مبنی بر منع کار کودک، نمی توان از آن جلوگیری کرد و تنها با نابودی این سیستم استثمارگرانه است که می توان بر پدیده زشت و دردناک کار کودک نقطه پایانی گذاشت.

سردمداران جمهوری اسلامی گاه با گرفتن ژست دلسوزی برای کودکان کار در حالی که از رشد پر شتاب کار کودکان خبر می دهند، اما در عین حال می کوشند کمیت این کارگران کوچک در کشور را تا می توانند کمتر ذکر کنند. برای نمونه چندی پیش یکی از نمایندگان جمهوری اسلامی در مجلس شورای اسلامی از وجود 3 تا 7 میلیون کودک کار در جمهوری اسلامی خبر داده بود. یا آمار وزارت کار از وجود 499 هزار کودک کار خبر می دهد که هیچ کدام از اینها به هیچ وجه با واقعیت انطباق ندارند.

رشد فزاینده تعداد کودکان کار در جامعه در حالی که اثرات دراز مدت نابود کننده ای بر روح و جسم و جان بخش قابل توجهی از آحاد آسیب پذیر جامعه یعنی کودکان باقی می گذارد، در بازار کار نیز با توجه به مزد ناچیزی که به آنها پرداخت می شود، درجه استثمار نیروی کار را هر چه شدیدتر ساخته است. شکی نیست که وجود این منبع بسیار ارزان نیروی کار سود های هر چه بیشتری را برای سرمایه داران زالو صفت ایران تضمین می کند. از طرف دیگر در غیبت وجود کمترین قوانین موثر و دمکراتیک ناظر بر محیط های کار، کودکان کار در معرض انواع دیگر آسیب های اجتماعی نظام گندیده سرمایه داری نظیر استثمار جنسی، کتک و آزارهای روحی و جسمی، اعتیاد و ... قرار دارند. تمامی اینها محصول حاکمیت نظام سرمایه داری وابسته بر کشور ماست.

واقعیت این است که هر چه به دلیل سلطه سیستم سرمایه داری فقر و فلاکت در سطح جامعه ابعاد وسیع تری پیدا می کند و قدرت خانوارهای کارگری در تامین معیشت خود تضعیف می گردد، کودکان بیشتری اجبارا بسوی بازار کار کشیده می شوند تا کمکی به تامین معیشت خانواده محتاج خود باشند. از این واقعیت نمی توان با اندرز و نصیحت و حتی تصویب قانون، ممانعت کرد. اگر قرار باشد شرایطی بیافرینیم که کودکان به جای تلاش برای تامین معاش، به آموزش و زندگی کودکانه خود بپردازند باید نظم ظالمانه حاکم را در هم بشکنیم. در شرایط کنونی، رژیم جنایتکار جمهوری اسلامی با چنگ و دندان از نظام ظالم و فاسد سرمایه داری وابسته ایران حفاظت می کند و برای تامین منافع سرمایه داران از هیچ جنایتی دریغ نمی ورزد. این واقعیت بار دیگر آشکار می سازد که به صرف رفتن این رژیم و آمدن رژیم هم ماهیت با رژیم قبلی، نمی توان از زیر بار ستم و استثمار رهائی یافت و به پدیده کودکان کار پایان داد. از این رو کارگران و همه نیرو های آزادیخواه باید لبه تیز مبارزات خود را جهت نابودی جمهوری اسلامی و نظام سرمایه داری وابسته حاکم قرار دهند.